Nên đầu tư hay đầu cơ?

Ngày nay, rất nhiều người vẫn còn nhầm giữa khái niệm đầu tư và đầu cơ. Khi lướt qua các trang mạng xã hội, tôi vẫn thấy không ít những người đầu cơ tự nhận mình là nhà đầu tư. Thực sự thì đầu cơ và đầu tư rất giống nhau về mục tiêu là kiếm tiền, nhưng cách thực hiện của hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. Vì thế, hôm nay, tôi muốn chia sẻ giải thích rõ hơn về hai khái niệm đầu tư và đầu cơ, cũng như sự khác nhau giữa chúng.

Đầu tư là gì?

Đầu tư là khi tôi tìm hiểu và nghiên cứu kỹ càng về nguồn tài sản mà tôi dự định đầu tư; tôi đặt kỳ vọng rằng tài sản đó sẽ tăng trưởng theo thời gian tích luỹ và sản sinh lợi nhuận trong tương lai.

Có thể thấy, việc đầu tư được thực hiện thông qua việc mua một tài sản dự kiến ​​sẽ tăng giá trị trong tương lai như trái phiếu, cổ phiếu, bất động sản,… Nhà đầu tư sẽ đầu tư dựa trên phân tích và kỳ vọng của mình vào sự phát triển để tích lũy dần một loại tài sản trong một khoảng thời gian tương đối dài. Hầu hết các nhà đầu tư đều có kế hoạch đầu tư ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn để tối ưu hoá lợi nhuận của mình.

Tôi muốn lấy trường hợp của Warren Buffett như là một ví dụ điển hình về một nhà đầu tư thành công trong lĩnh vực chứng khoán để làm rõ quan điểm nói trên.

Warren Buffett - nhà đầu tư vĩ đại của thế giới, đã nghiên cứu, tìm hiểu, định giá và đầu tư vào rất nhiều cổ phiếu của các công ty có triển vọng phát triển mạnh trong tương lai khi cổ phiếu của những công ty này còn ở giá trị rất thấp. Năm 1963, ông mua lại 5% tổng số cổ phiếu của American Express khi giá mỗi cổ phiếu chỉ có 35 USD và năm năm sau đó đã tăng lên đến 189 USD. Năm 1988, Buffett mạnh dạn chi ra 1,02 tỷ USD để đổi lấy 7% cổ phần của Cocacola. Đây là một khoản đầu tư đáng kể vào thời điểm đó nhưng nếu nhìn vào hiện tại, với giá trị của Cocacola và sự thành công của công ty này, chúng ta có thể thấy mức độ thành công của ông với khoản đầu tư này là như thế nào.

Như vậy, để đầu tư đạt được hiệu quả, nhà đầu tư cần rất nhiều sự kiên nhẫn, kiến thức để tìm hiểu và nghiên cứu về một tài sản sẽ phát triển trong tương lai giúp chúng ta tích luỹ và gia tăng tài sản theo kỳ vọng.

Vậy đầu cơ là gì?

Khác với đầu tư, đầu cơ phần lớn dựa vào những biến động lên xuống của thị trường hoặc của giá trị sản phẩm, trong đó nhà đầu cơ tích lũy tài sản số lượng lớn trong một thời gian ngắn khi giá cả đi xuống và bán đi thu lợi nhuận khi giá cả đi lên. Đầu cơ có thể đem lại lợi nhuận lớn nhưng cũng có thể mang lại rủi ro rất cao bởi nhà đầu cơ thường đưa ra quyết định khi có tin đồn, phân tích kỹ thuật, hoặc tâm lý thị trường ở thời điểm hiện tại với nguồn vốn đang có hoặc là vay thêm và đặt kỳ vọng vào sự biến động trong ngắn hạn.

Có thể nói, hợp đồng tương lai là thị trường dành cho đa số các nhà đầu cơ giao dịch. Hợp đồng tương lai là một hợp đồng được giao dịch với số lượng và giá tiền được thoả thuận trước và sẽ giao dịch trong tương lai ở một thời điểm hẹn trước. Hợp đồng tương lai cho phép các nhà đầu cơ thoả thuận mua hoặc bán mà chưa cần phải nắm giữ tài sản. Khi nhận thấy thị trường có xu hướng giảm, các nhà đầu cơ sẽ bán và đợi đến khi tài sản xuống thấp sẽ mua lại với giá thấp hơn mức đã thoả thuận trong hợp đồng, như vậy lợi nhuận được phát sinh từ khoản chênh lệch giữa việc mua và bán trong hợp đồng tương lai. Tuy nhiên, đó là trong điều kiện thuận lợi. Ở điều kiện không thuận lợi khi giá tiếp tục tăng cao, nhà đầu cơ phải bù lỗ cho khoản chênh lệch giữa giá bán với giá đã thỏa thuận của hợp đồng. Như vậy, hợp đồng tương lai ngoài việc có thể mang đến một khoản lợi nhuận kếch xù cũng có thể đem lại cho nhà đầu cơ những rủi ro tiềm tàng. Tương tự, thị trường coin ảo với những biến động lớn trong thời gian qua đã khiến nhiều người ôm giấc mộng làm giàu bị thua lỗ khi giá trị bitcoin giảm mạnh.

Phân biệt đầu tư với đầu cơ

Điểm khác nhau trước hết giữa đầu tư và đầu cơ là về nguồn vốn. Nếu đầu tư dựa vào nguồn tài sản riêng không đi vay mượn, thì đầu cơ thường dùng nguồn vốn đang có hoặc vay mượn.

Đầu tư quyết định xuống tiền khi đã phân tích báo cáo tài chính, thực sự hiểu rõ về tình hình thị trường, còn đầu cơ thì ra quyết định khi có tin đồn hoặc phân tích kỹ thuật hay tâm lý thị trường biến động.

Thời gian đầu tư thường dài hạn với kỳ vọng lợi nhuận trong một tương lai dài, còn đầu cơ trông đợi thu lời dựa trên những biến động bất thường trong một khoảng thời gian càng ngắn càng tốt.

Cuối cùng là những khác biệt rõ rệt về mặt tâm lý, nhà đầu tư thường thận trọng, kiên nhẫn và có tầm nhìn dài hạn về tương lai của tài sản, còn nhà đầu cơ thường có những quyết định táo bạo và mạo hiểm chấp nhận rủi ro cao.

Bạn nên đầu tư hay đầu cơ?

Một quyết định chính xác cho dù là đầu tư hay đầu cơ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào số vốn, chiến lược và kiến thức của chính bạn. Cá nhân tôi cho rằng, với những người bắt đầu dấn thân trên thị trường tài chính, điều đầu tiên phải làm là trau dồi kiến thức và đầu tư một cách thận trọng thay vì đầu cơ. Lý do nào khiến tôi đưa ra lời khuyên như vậy? Bởi vì, khi đầu cơ với nguồn vốn nhỏ thì bạn sẽ chỉ là hạt bụi trong thị trường và khả năng bạn gặp rủi ro là rất cao. Như Warren Buffett đã nói, “Lựa chọn cổ phiếu cần nhiều thứ hơn là chỉ phát hiện ngành nào sẽ tạo ra đột phá trong tương lai. Tôi không nghĩ những người bình thường có thể lựa chọn cổ phiếu". Trau dồi thêm cho bản thân kiến thức, phân tích thật kỹ càng tình hình tài chính của công ty mình dự định đầu tư sẽ giúp bạn giảm thiểu các rủi ro cho nguồn vốn của mình thay vì phải mạo hiểm đưa ra quyết định xuống tiền để đầu cơ.